Mỗi phong cách lãnh đạo sẽ phù hợp với mỗi tình huống và đặc thù nhóm nhân viên khác nhau. Việc hiểu và áp dụng chính xác các phong cách lãnh đạo vào bối cảnh phù hợp có thể tạo hiệu quả đột phá cho nhà quản trị. Qua bài viết này, hãy cùng Học Viện Chiến Lược và Đổi Mới Sáng Tạo – SI Global khám phá những đặc điểm và ứng dụng của từng phong cách lãnh đạo để trở thành nhà lãnh đạo xuất sắc.
Phong cách lãnh đạo là gì?
Phong cách lãnh đạo là cách mà một người lãnh đạo tiếp cận và thực hiện vai trò lãnh đạo của mình trong tổ chức hoặc nhóm làm việc. Nó phản ánh các giá trị, tư duy và hành vi của người lãnh đạo. Phong cách lãnh đạo có thể mang tính định hình và tạo dựng một môi trường làm việc cụ thể, ảnh hưởng đến sự cống hiến, tinh thần làm việc và hiệu suất của nhân viên.
Có nhiều phong cách lãnh đạo khác nhau như lãnh đạo độc đoán, lãnh đạo dân chủ, lãnh đạo dẫn đường và lãnh đạo chuyển đổi. Mỗi phong cách có ưu điểm và hạn chế riêng, và sẽ phù hợp với các tình huống và mục tiêu khác nhau.
Phong cách lãnh đạo không chỉ ảnh hưởng đến sự thành công của tổ chức mà còn tác động đến mối quan hệ và sự phát triển của cá nhân trong nhóm. Điều quan trọng là người lãnh đạo hiểu và chọn phong cách phù hợp với tình huống và nhóm làm việc để tạo ra một môi trường làm việc tích cực và khuyến khích sự phát triển bền vững.
8 phong cách lãnh đạo dành cho nhà quản trị hiện nay
Tùy vào tính chất công việc, môi trường làm việc mà mỗi nhà lãnh đạo sẽ lựa chọn một trong những phong cách lãnh đạo phổ biến sau:
Phong cách lãnh đạo độc đoán
Phong cách lãnh đạo độc đoán là khi nhà quản trị nắm giữ toàn quyền ra quyết định mà không thường xuyên lắng nghe ý kiến của nhân viên. Mặc dù phong cách này có thể tạo ra một môi trường làm việc căng thẳng và hạn chế sự hiệu quả, nhưng trong một số trường hợp nó có thể mang lại hiệu quả đáng kể.
Điều quan trọng là phong cách lãnh đạo độc đoán không đồng nghĩa với việc lạm dụng quyền lực, quát tháo nhân viên hoặc sai bảo. Một nhà quản trị độc đoán thành công cần phải biết cân nhắc và sử dụng quyền lực của mình một cách có ý thức và có trách nhiệm, hướng đến mục tiêu chung của tổ chức.
Phong cách lãnh đạo dân chủ
Phong cách lãnh đạo dân chủ là khi nhà quản trị phân chia quyền lực quản lý cho nhân viên và khuyến khích ý kiến thảo luận để đưa ra quyết định. Dù có sự tham gia và tương tác của nhân viên, vai trò quyết định cuối cùng vẫn thuộc về người lãnh đạo.
Phong cách lãnh đạo dân chủ được đánh giá là mang lại hiệu quả làm việc cao nhất hiện nay. Nó tạo điều kiện cho sự tham gia và đóng góp của nhân viên, thúc đẩy sự sáng tạo, trách nhiệm và sự cam kết. Nhân viên thường có cảm giác được tôn trọng và đóng góp ý kiến, từ đó tạo nên một môi trường làm việc tích cực và tăng cường sự phát triển cá nhân.
Phong cách lãnh đạo dân chủ được nhiều nhà quản trị theo đuổi và cũng được đánh giá cao bởi nhân viên vì nó tạo ra sự cân bằng giữa quyền lực và tính dân chủ, đồng thời khuyến khích sự đồng lòng và đoàn kết trong tổ chức.
Phong cách lãnh đạo dẫn đường
Phong cách lãnh đạo này nhấn mạnh việc đặt mục tiêu cao và yêu cầu cấp dưới thực hiện nhanh chóng theo định hướng đã đặt. Tuy nhiên, phong cách này chỉ phù hợp với nhóm có kinh nghiệm và cùng khát khao giành chiến thắng.
Mặc dù có những lợi ích, phong cách lãnh đạo này có thể tạo ra áp lực và căng thẳng đối với một số thành viên trong nhóm, khiến họ không thể theo kịp nhịp độ của nhóm hoặc cảm thấy áp lực quá lớn. Điều này có thể ảnh hưởng đến hiệu suất và trạng thái tinh thần của các thành viên.
Vì vậy, khi áp dụng phong cách lãnh đạo này, người lãnh đạo cần có khả năng đánh giá và điều chỉnh quy mô công việc và áp lực cho phù hợp với từng thành viên trong nhóm. Sự cân nhắc và tôn trọng đối với sự phát triển cá nhân và sức khỏe tinh thần của cấp dưới là rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả và sự phát triển bền vững của nhóm.
Phong cách lãnh đạo tự do
Phong cách lãnh đạo này tập trung vào việc chỉ rõ kế hoạch chung hoặc giao nhiệm vụ, ít can thiệp trực tiếp vào công việc của nhân viên. Nhà quản lý giao nhiệm vụ và cho phép nhân viên tự đưa ra quyết định và chịu trách nhiệm về những quyết định của mình.
Phong cách lãnh đạo tự do này tạo điều kiện cho nhân viên tự chủ cao khi thực hiện công việc. Nhà quản lý có thời gian để tập trung vào việc nâng cao năng suất làm việc và đảm bảo sự phát triển của đội nhóm.
Tuy nhiên, khi sử dụng phong cách này, nhà quản lý cần cẩn thận để không gây ra sự mất ổn định trong đội nhóm. Việc theo dõi và cung cấp hỗ trợ khi cần thiết, đồng thời xác định rõ các mục tiêu và kỳ vọng là rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả và sự phát triển bền vững của đội nhóm.
Phong cách lãnh đạo phục vụ
Trong phong cách lãnh đạo này, người quản lý coi vai trò của từng nhân viên là ngang bằng với chính mình. Họ tin rằng mỗi cá nhân có sức mạnh và đóng góp riêng đối với sự tồn tại và hiệu quả công việc.
Nhà lãnh đạo theo phong cách này tập trung vào việc phát triển tư duy lãnh đạo trong nhân viên. Bằng cách trao quyền, họ khuyến khích nhân viên thể hiện và phát huy năng lực của mình.
Phong cách lãnh đạo này đặc biệt phù hợp với các tổ chức phi lợi nhuận và những tổ chức có tập trung vào nhân quyền. Nó tạo cơ hội cho sự tự chủ, sáng tạo và phát triển cá nhân, đồng thời tôn trọng giá trị và quyền tự do của từng thành viên trong tổ chức.
Phong cách lãnh đạo thuyết phục
Với phong cách lãnh đạo này, nhà quản lý cần có khả năng thu hút người khác và truyền cảm hứng. Nhân viên sẽ cảm thấy được truyền động lực và năng lượng từ những lời nói và hành động của người lãnh đạo.
Ưu điểm của phong cách lãnh đạo này là tạo ra sự đồng lòng và tinh thần cống hiến cho mục tiêu chung của nhân viên. Tuy nhiên, không phải ai cũng có khả năng tự nhiên thu hút người khác. Đó là một khả năng bẩm sinh mà ít người sở hữu.
Nếu bạn muốn trở thành một nhà lãnh đạo có phong cách này, bạn cần rèn luyện kỹ năng, cử chỉ và tích luỹ kinh nghiệm từ thực tế. Đó là quá trình liên tục để phát triển bản thân và trở thành một nguồn cảm hứng và sự lôi cuốn đối với đội ngũ của mình.
Phong cách lãnh đạo giao dịch
Phong cách lãnh đạo này có nguyên tắc “Làm tốt được thưởng, làm dở bị phạt”. Nhà lãnh đạo theo phong cách này cần có sự rạch ròi và rõ ràng trong mọi việc và xây dựng một cơ chế thưởng, phạt công bằng và minh bạch.
Ưu điểm của phong cách này là có thể đảm bảo tính công bằng trong quá trình làm việc và giảm bớt phàn nàn từ nhân viên. Nó tạo động lực cho nhân viên để hoàn thành công việc một cách chính xác và hiệu quả.
Tuy nhiên, phong cách này cũng có thể làm tiêu tan động lực của nhân viên nếu họ bị phạt vì những sai sót nhỏ hoặc vô ý. Điều này có thể làm giảm sự sáng tạo, tự tin và động lực tự nhiên của nhân viên, ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc và môi trường làm việc tích cực.
Để áp dụng phong cách lãnh đạo này một cách hiệu quả, nhà lãnh đạo cần có sự tinh tế và linh hoạt trong việc đánh giá và áp dụng các biện pháp thưởng, phạt sao cho công bằng và đồng thời tạo cơ hội cho nhân viên học hỏi và phát triển từ các sai lầm.
Phong cách lãnh đạo chuyển đổi
Người theo phong cách lãnh đạo này thường có tâm lý sâu sắc, khiêm tốn và đáng tin cậy. Họ cũng sở hữu tầm nhìn tốt và khả năng truyền cảm hứng cho nhân viên để cùng phát triển.
Phong cách lãnh đạo này có nhiều ưu điểm. Một nhà lãnh đạo có khả năng truyền cảm hứng cho nhân viên sẽ giúp họ khai thác tối đa năng lực làm việc của mình. Việc nhân viên đồng thuận và cùng chia sẻ tầm nhìn của nhà lãnh đạo chính là yếu tố quan trọng để đạt được thành công. Khi nhân viên có thể đồng hành và hiểu được mục tiêu chung, mọi việc sẽ diễn ra một cách thuận lợi và hiệu quả.
Cách lựa chọn phong cách lãnh đạo hiệu quả nhất cho nhà quản trị
Xác định phong cách lãnh đạo phù hợp thông qua những câu hỏi
Sau khi đã tìm hiểu về các phong cách quản trị tối ưu nhất thì trong phần tiếp theo này chúng ta hãy cùng nhau khám phá cách lựa chọn Phong cách lãnh đạo phù hợp nhất với mỗi nhà quản trị. Để có thể xây dựng phong cách lãnh đạo phù hợp với bản thân mình, nhà quản trị có thể thử xét tới một vài các câu hỏi sau đây:
Bạn quan trọng điều gì hơn? Mục tiêu hay mối quan hệ?
Bạn lựa chọn hình thức làm việc theo hướng mục tiêu đã được định trước hay tự do lựa chọn?
Bạn muốn đưa ra quyết định một mình hay dựa trên ý kiến của tập thể?
Bạn và doanh nghiệp của bạn muốn tập trung vào mục tiêu dài hạn hay ngắn hạn?
Xác định phong cách lãnh đạo phù hợp thông qua tình trạng của đội ngũ
Mỗi phong cách lãnh đạo sẽ có những ưu, nhược điểm riêng, cũng không có phong cách hoàn hảo nhất hay tốt nhất. Nhưng một nhà lãnh đạo tài ba sẽ không tự giới hạn bản thân trong một phong cách duy nhất. Họ sẽ kết hợp và vận dụng linh hoạt các phong cách lãnh đạo theo từng tình huống để vận dụng tối ưu nguồn lực của doanh nghiệp.
Bạn có thể tham khảo một vài gợi ý dưới đây để biết cách vận dụng các phong cách lãnh đạo như thế nào cho hiệu quả.
+ Phong cách lãnh đạo độc đoán: phong cách lãnh đạo này thích hợp với giai đoạn đầu lúc mới thành lập đội nhóm, với nhân viên mới và trong các tình huống cần đưa ra quyết định trong thời gian ngắn.
+ Phong cách lãnh đạo dân chủ: phong cách này sẽ phát huy hiệu quả tốt nhất trong trường hợp người quản lý đã hiểu rõ vấn đề nhưng cần thêm các ý kiến, thông tin từ cấp dưới để xử lý vấn đề đó. Hoặc đội nhóm phải tương đối ổn định về nề nếp và nhân sự, các thành viên đều nắm rõ công việc và cách thực công việc.
+ Phong cách lãnh đạo tự do: các nhà quản lý có thể áp dụng phương pháp này nếu nhân viên của họ có chuyên môn và năng lực làm việc độc lập tốt, hoặc họ có công cụ hiệu quả để kiểm soát tiến độ công việc của nhân viên.
+ Phong cách lãnh đạo dẫn đường: đây là phong cách phù hợp nhất khi đội ngũ của bạn vừa tiếp xúc với một dự án mới và cần được truyền lửa từ người dẫn đầu.
+ Phong cách lãnh đạo phục vụ: phong cách lãnh đạo này rất phù hợp cho những đội ngũ đang xuống tinh thần.
+ Phong cách lãnh đạo chuyển đổi: đây là phong cách rất phù hợp trong các công ty có tư duy phát triển. Phong cách này sẽ thúc đẩy nhân viên phát huy tối đa năng lực của họ.
Có thể thấy, các nhà lãnh đạo không thể sử dụng một phong cách lãnh đạo duy nhất cho tất cả nhân viên. Họ sẽ chọn được phong cách lãnh đạo phù hợp với từng nhóm nhân viên.
Những nhà quản lý thất bại trong việc quản lý nhân viên thường không ý thức được tầm quan trọng của việc vận dụng linh hoạt các phong cách lãnh đạo. Hệ quả là họ đặt ra yêu cầu quá cao với nhân viên hoặc không cho họ có đủ thời gian và không gian để sáng tạo và hoàn thành công việc.
Chính vì vậy, để khai thác hiệu quả nguồn lực sẵn có và mang lại hiệu quả kinh doanh tốt nhất cho doanh nghiệp, các nhà quản trị cần phải hiểu rõ về các phong cách lãnh đạo khác nhau và cách thức để áp dụng chúng trong thực tiễn.
Trên đây là những yếu tố quan trọng về 8 phong cách lãnh đạo phổ biến hiện nay mà nhà quản trị nào cũng nên biết. Học Viện Chiến Lược và Đổi Mới Sáng Tạo – SI Global hy vọng rằng, những chia sẻ trên của chúng tôi có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về các phong cách lãnh đạo, từ đó đưa ra định hướng đúng đắn giúp làm tăng hiệu quả quản trị doanh nghiệp của mình.