admin- Posted on
Phương pháp lãnh đạo theo tình huống là một cách tiếp cận linh hoạt, thích ứng với mỗi tình huống cụ thể. Người lãnh đạo đánh giá và chọn phong cách lãnh đạo phù hợp để đạt được kết quả tốt nhất. Điều này tạo điều kiện cho sự phát triển cá nhân và hiệu suất của nhóm. Qua việc áp dụng đúng phong cách lãnh đạo phù hợp, người lãnh đạo có thể đạt được thành công trong nhiều lĩnh vực và ngữ cảnh khác nhau. Hãy cùng Học Viện Chiến Lược và Đổi Mới Sáng Tạo – SI Global tìm hiểu về phương pháp này.
Định nghĩa về phương pháp lãnh đạo theo tình huống
Lãnh đạo theo tình huống (Situational Leadership) là một khái niệm trong lĩnh vực quản lý và lãnh đạo, nó đề cập đến việc sử dụng các phong cách lãnh đạo khác nhau tùy thuộc vào tình huống cụ thể mà lãnh đạo đang đối mặt. Khái niệm này giả định rằng không có một phong cách lãnh đạo duy nhất phù hợp cho tất cả các tình huống và nhóm người.
Lãnh đạo theo tình huống yêu cầu người lãnh đạo nhạy bén trong việc đánh giá và hiểu rõ tình hình, môi trường và nhóm người mà họ đang lãnh đạo. Dựa trên thông tin này, người lãnh đạo có khả năng thay đổi, thích ứng và chọn lựa phong cách lãnh đạo phù hợp nhằm đạt được hiệu quả cao nhất.
Có nhiều mô hình và khung nhìn về lãnh đạo theo tình huống. Một số ví dụ bao gồm mô hình của Daniel Goleman và mô hình của Ken Blanchard và Paul Hershey. Những mô hình này đề cập đến các phong cách lãnh đạo khác nhau và khi nào nên sử dụng chúng tùy thuộc vào tình huống cụ thể và đặc điểm của nhóm người được lãnh đạo.
Lãnh đạo theo tình huống là một cách tiếp cận linh hoạt và nhạy bén, tạo điều kiện cho sự thích ứng và tương tác hiệu quả giữa người lãnh đạo và nhóm người. Nó cho phép người lãnh đạo thích ứng với sự biến đổi và thay đổi liên tục, từ đó nâng cao khả năng đạt được kết quả tốt và phát triển nhóm một cách hiệu quả.
Lý thuyết về Lãnh đạo theo tình huống của Daniel Goleman
Mô hình này được đề cập trong cuốn sách “Emotional Intelligence” của Daniel Goleman. Goleman đề xuất rằng lãnh đạo tình huống cần phải sử dụng các phong cách lãnh đạo khác nhau tùy thuộc vào tình huống và nhóm cá nhân mà họ đang lãnh đạo. Các phong cách lãnh đạo của Goleman bao gồm:
Lãnh đạo theo mô hình đặt kỷ luật (Pacesetting Leader):
Người lãnh đạo đặt mục tiêu cao và thúc đẩy nhân viên đạt được những mục tiêu thách thức. Phong cách này hoạt động tốt với những nhân viên có động lực và năng lực cao, nhưng tính đòi hỏi cao có thể dẫn đến kiệt sức và căng thẳng.
Lãnh đạo theo mô hình quyền lực (Authoritative Leader):
Người lãnh đạo đưa ra hướng đi và mục tiêu rõ ràng trong khi cho phép các thành viên nhóm xác định các chi tiết cụ thể. Phong cách này hiệu quả khi cần có một hướng đi mạnh mẽ và rõ ràng, nhưng có thể không phù hợp nếu các thành viên nhóm có kinh nghiệm và muốn có sự tự chủ hơn.
Lãnh đạo theo mô hình kết nối (Affiliative Leader):
Người lãnh đạo này tập trung vào việc củng cố tích cực, khích lệ và tạo cảm giác thuộc về đối với các thành viên trong nhóm. Nó hữu ích trong những thời điểm căng thẳng, bi kịch hoặc khi cần phục hồi lòng tin. Tuy nhiên, nó không nên là chiến lược duy nhất trong dài hạn.
Lãnh đạo theo mô hình huấn luyện (Coaching Leader):
Người lãnh đạo tập trung vào việc giúp nhân viên cá nhân nâng cao kỹ năng và phát triển tài năng của họ. Phong cách này hiệu quả khi nhân viên sẵn lòng tiếp thu hướng dẫn và phản hồi về điểm yếu và khả năng cải thiện của mình.
Lãnh đạo theo mô hình dân chủ (Democratic Leader):
Người lãnh đạo này liên kết những người theo họ trong quá trình ra quyết định, tìm kiếm ý kiến của nhân viên và cho phép họ tham gia vào quyết định cuối cùng. Phong cách này hoạt động tốt khi người lãnh đạo cần hướng dẫn hoặc khi nhân viên có trình độ cao và khả năng đóng góp. Tuy nhiên, nó có thể không phù hợp trong các tình huống cần quyết định nhanh chóng.
Lãnh đạo theo mô hình ép buộc (Coercive Leader):
Người lãnh đạo thể hiện quyền lực và yêu cầu tuân thủ ngay lập tức các chỉ dẫn, đôi khi áp dụng áp lực. Phong cách này có thể thích hợp trong các tình huống khẩn cấp hoặc thảm họa, nhưng thường không khuyến nghị trong các tình huống bình thường và lành mạnh.
Lý thuyết về Lãnh đạo theo tình huống của Ken Blanchard và Paul Hershey
Lý thuyết về Lãnh đạo theo tình huống của Ken Blanchard và Paul Hershey tập trung vào hai yếu tố chính: sự phát triển cá nhân và vai trò của người lãnh đạo. Họ đã xây dựng một ma trận gồm 4 phong cách lãnh đạo:
Telling Leader (S1):
Người lãnh đạo chỉ đạo nhân viên với rõ ràng những nhiệm vụ cần làm và cách thức thực hiện.
Selling Leader (S2):
Người lãnh đạo không chỉ định và hướng dẫn mà còn sử dụng giao tiếp hai chiều, trao đổi thông tin và thuyết phục nhân viên để họ đồng ý và hợp tác.
Participating Leader (S3):
Người lãnh đạo tập trung vào mối quan hệ, chia sẻ công việc, nhưng ít thúc đẩy và chỉ đạo. Họ tham gia vào quá trình ra quyết định, nhưng quyền chọn cuối cùng thuộc về nhân viên.
Delegating Leader (S4):
Người lãnh đạo giao phần lớn công việc và trách nhiệm cho nhóm hoặc từng cá nhân. Mặc dù vẫn theo dõi tiến độ công việc, nhưng ít tham gia chi tiết. Đôi khi, họ có thể được yêu cầu hỗ trợ trong việc ra quyết định.
Blanchard và Hershey đề xuất rằng mỗi phong cách lãnh đạo nên được kết hợp với các mức độ phát triển khác nhau của từng thành viên. Ví dụ, phong cách (S1) sẽ phù hợp với những người có mức độ phát triển thấp nhất, trong khi phong cách (S4) sẽ phản ứng tốt nhất với những người có mức độ phát triển cao nhất.
Ưu điểm và nhược điểm của phương pháp lãnh đạo theo tình huống
Ưu điểm của phương pháp lãnh đạo theo tình huống bao gồm tính linh hoạt và khả năng thích ứng. Điều này cho phép người lãnh đạo lựa chọn phong cách lãnh đạo phù hợp với từng tình huống và nhóm người cụ thể, tăng cường khả năng đạt được kết quả cao hơn. Ngoài ra, phương pháp này cũng khuyến khích sự đa dạng và sự tương tác giữa người lãnh đạo và nhân viên, tạo điều kiện cho sự phát triển cá nhân và tăng cường lòng tin và sự hài lòng trong nhóm.
Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp lãnh đạo theo tình huống là khó khăn trong việc đưa ra quyết định và lựa chọn phong cách lãnh đạo phù hợp. Người lãnh đạo phải đánh giá và định hình tình huống một cách chính xác, đồng thời cũng cần phải có kiến thức và kỹ năng lãnh đạo đa dạng để thích nghi với mỗi tình huống. Nếu không áp dụng đúng phong cách lãnh đạo hoặc đánh giá sai tình huống, có thể gây ra sự bất mãn và mất động lực cho nhân viên.
Cách xây dựng phương pháp lãnh đạo theo tình huống
Để xây dựng phương pháp lãnh đạo theo tình huống, cần quan tâm đến các yếu tố sau:
Xem xét mối quan hệ giữa lãnh đạo và nhóm: Đánh giá và hiểu mối quan hệ giữa người lãnh đạo và các thành viên trong nhóm. Có thể áp dụng phong cách lãnh đạo phù hợp như dân chủ, tham gia hoặc trao quyền để tăng cường tinh thần làm việc và hiệu suất của nhóm.
Xem xét mức độ quan trọng của từng nhiệm vụ: Phân tích và đánh giá mức độ khó khăn và quan trọng của từng nhiệm vụ trong tình huống cụ thể. Dựa trên đó, chọn phong cách lãnh đạo thích hợp như chỉ đạo, hướng dẫn, coaching hoặc giao quyền để đảm bảo nhiệm vụ được hoàn thành một cách hiệu quả.
Xem xét mức độ thẩm quyền của người lãnh đạo: Đánh giá mức độ quyền lực và thẩm quyền của người lãnh đạo trong tình huống. Sử dụng quyền lực một cách hợp lý và tỉnh táo, có thể áp dụng phong cách lãnh đạo tùy thuộc vào tình huống và mục tiêu cụ thể.
Xem xét năng lực của từng thành viên: Đánh giá năng lực và khả năng của từng thành viên trong nhóm. Giao việc cho những người có khả năng và sẵn lòng thực hiện công việc đó, đảm bảo rằng nhiệm vụ được hoàn thành một cách hiệu quả.
Bằng cách cân nhắc các yếu tố trên, người lãnh đạo có thể xây dựng một phương pháp lãnh đạo theo tình huống phù hợp, tạo điều kiện cho sự phát triển và thành công của nhóm trong các tình huống đa dạng.
Dẫn chứng về phương pháp lãnh đạo theo tình huống
Cả Dwight D. Eisenhower và Pat Summitt đều là ví dụ tuyệt vời về việc áp dụng phong cách lãnh đạo theo tình huống:
Dwight D. Eisenhower: Ông đã thể hiện khả năng lãnh đạo tình huống trong vai trò tổng thống Hoa Kỳ. Ông đã áp dụng phong cách lãnh đạo dựa trên tình huống để xây dựng và duy trì sự hợp tác giữa các quốc gia đồng minh trong Thế chiến II. Ông sử dụng năng lực ngoại giao và khả năng ra lệnh và chỉ đạo quân sự để đạt được mục tiêu chung của liên minh và đánh bại Đức Quốc xã.
Pat Summitt: Cô là một huấn luyện viên bóng rổ thành công trong lĩnh vực thể thao. Với việc đối mặt với việc xây dựng đội bóng mới sau mỗi vài năm, cô đã áp dụng phong cách lãnh đạo tùy thuộc vào tình huống cụ thể và trạng thái đội bóng của mình. Cô đã tạo ra sự tương tác và hỗ trợ giữa các thành viên trong đội để đạt được thành công, đồng thời tạo điều kiện cho sự phát triển và hoàn thiện của đội.
Cả hai ví dụ trên cho thấy rằng lãnh đạo theo tình huống có thể áp dụng trong nhiều lĩnh vực và ngữ cảnh khác nhau, từ lĩnh vực quân sự đến thể thao. Việc linh hoạt trong lãnh đạo và thích ứng với mỗi tình huống cụ thể đã giúp họ đạt được kết quả cao và thành công trong vai trò của mình.
Trên đây là những thông tin tổng quát nhất mà bạn cần để hiểu về phương pháp phương pháp lãnh đạo theo tình huống để tăng sự linh hoạt trong quản lý. Khi áp dụng anh/chị có băn khoăn gì vui lòng liên hệ với Học Viện Chiến Lược và Đổi Mới Sáng Tạo – SI Global để nhận được sự tư vấn hỗ trợ của đội ngũ nhân sự.
